Kruisverkrachting

Gisteren twitterde Alexander Pechtold opgewonden en uitgelaten dat Peter van Straaten de Inktspotprijs 2010 heeft gewonnen. Op de winnende tekening is een geknield jongetje te zien met zijn handjes gevouwen en zijn ogen dicht terwijl in zijn poepgaatje een gigantische crucifix is geramd. Ontzettend grappig. Jezus als opdringerige buttplug. Maar dan wel één die splintert.

Ik kan me voorstellen dat iemand die zo’n weerzin tegen christenen heeft opgebouwd als de D66’er Alexander Pechtold likkebaardend smult van zo’n plaatje, er met zijn Iphone onmiddellijk een kiekje van schiet en die vervolgens zo snel als maar kan de hele wereld over twittert. Moet je ‘s kijken. Ha ha!

Tijdens zijn oudjaarsavondshow steekt Guido Wijers obsceen zijn leuter in de mond van een vrome kleuter onder het uitspreken van de onsterfelijk grappige woorden: “hier, lichaam van Christus”. Applaus voor de satiricus.

Beide, zowel Peter van Straaten als Guido Wijers, halen in hun platte satire bij lange na niet het niveau van Theo Maassen, die al eens in één van zijn shows (Tegen Beter Weten In (2006)) een crucifix in zijn armen heeft genomen, gekust en uiteindelijk liefdevol afgelikt. Uit mededogen. “Heeft zo zijn best gedaan, maar ja, waarvoor? Zal ik je eens wat naastenliefde geven?” Juist dat mededogen bracht twee, drie, diepere lagen aan waardoor de satire de moeite waard werd. En sterk.

Wijers en van Straaten hebben er blijkbaar niets mee, met Jezus, en rekenen er genadeloos mee af. Theo Maassen niet. Die houdt iets kwetsbaars overeind, van hemzelf én van degene die hij in zijn armen houdt. En dat maakt het zo boeiend.

Overigens is het voor de kerk een koekje van eigen deeg. Ik hoor niet veel verzet tegen de winnende prent van de Inktspotprijs. Misschien dat dat nog komt. Niet iedere christen ziet de Twitters van Pechtold.

Maar als je als kerk ongegeneerd mensen veroordeelt, en dat doet en deed de kerk, dan kun je deze satire verwachten. En moet je er niet sneu over gaan zitten doen. Ik ook niet. En toch…

Het maken van spotprenten over de kerk is bepaald niet nieuw. Beroemd is een spotprent uit de eerste eeuwen, gevonden op een muur in het antieke Rome. Daarop zie je ook een biddend mannetje, tegenover een kruis met daarop een christusfiguur. Het bijzondere is dat die figuur aan het kruis afgebeeld is met een ezelskop. Eronder staat de tekst: “Anexamenos vereert zijn God”.

De prent wordt des te boeiender wanneer je weet dat het woord ezel, asinus in het Latijn, een dubbelzinnig woord is. Tacitus schrijft een verhaal over iemand die bij een hoer komt, waarbij de hoer aan haar klant vraagt: wanneer zullen we samen wat eten, vóór, of na de ezel?

Wat irriteerde de Romeinen zo? Christenen werden net als Joden, waartoe ze werden gerekend, beschouwd als atheïsten. Ze hadden geen beeld van God. In de tempel van Jeruzalem hadden de Romeinen, na de inval, geen beeld gevonden, namelijk. Er stond alleen een kistje in de tempel, maar dat was leeg.

Christenen geloofden niet in God. Niet in de Romeinse staatsgoden althans. Niet in de goden en godheden van de machtigen en de rijken. Jezus van Nazareth, die het opnam voor de veroordeelden, voor de maatschappelijk en moreel gedevalueerde mensen, die altijd bereid was mensen met elkaar te verbinden in plaats van tegen elkaar uit te spelen, -ja híj had nu iets laten zien waarvan zij zeiden: “Als er een god is, waar wij geen idee van hebben en geen voorstelling van kunnen maken, -maar áls er zoiets is als een god dan is het voor ons de way of life van díe man. Die Jezus. Wat hij laat zien, daar gáán we voor. En de rest is bijgeloof.

De kerk heeft echter met een crucifix in de hand te vaak mensen wél veroordeeld, weggezet, tegen elkaar uitgespeeld, verbindingen tussen hen verbroken, en te veel en te vaak de kant van de machtigen gekozen.

Zo’n kerkelijke Jezus kun je wellicht -excusez le mot- in je reet steken, inderdaad. In die van jezelf dan. Maar tot overmaat van ramp raakte de kerk betrokken bij de pijnlijkste seksuele schandalen die je bedenken kunt. Hoewel ik dat nog lastig vind: er iets bij te bedenken. Er zijn kinderen opgeofferd aan perversiteiten. Hoge bomen vangen heel veel wind. Dat valt niet meer goed te praten.

Een héél ruimhartig en keihard uitgesproken schulderkenning en excuus zou op zijn plaats zijn. En geen gewauwel van “Wir haben’s nicht gewusst”, Zó keihard dat daarna, totdat de Messias komt, de kerk niemand meer met goed fatsoen kan veroordelen of moreel devalueren.

In dat licht bezien is de Inktspotprijs 2010 terecht naar de tekening met als titel “kruisverkrachting” gegaan. Ik ben echter bang dat de satire toch wat te plat is, wat als nadeel heeft dat de kerk wanneer puntje bij paaltje komt zich er te makkelijk van af kan maken en zich er toch weer onderuit weet te draaien.